NEPALESE KRUIDEN

Volgens de NARC is Nepal is rijk aan geneeskrachtige planten omdat het een verscheidenheid aan klimaten en grondsoorten heeft die de plantengroei ondersteunen. Enkele van de bekendste geneeskrachtige planten uit Nepal is de kurkumaplant (8). De voornaamste werkzame stof in kurkuma is de curcumine. In de loop der jaren is er veel vooruitgang geboekt in het onderzoek van curcumine als biologisch actief middel bij kwaadaardige tumoren, de ziekte van Alzheimer, hematologische ziekten en virale infectieziekten. (4, Pubmed artikel).

De geneeskrachtige en aromatische planten (MAP’s) die Nepal is rijk,  komen voor op de Tarsi-vlakte die op 60 meter hoogte vanaf zeeniveau ligt,  tot in de Himalaya-regio, op 5000 meter hoogte. Van de 1624 soorten die zijn geïdentificeerd met geneeskrachtige en aromatische eigenschappen, worden ruim 80% van de ruwe kruiden geëxporteerd naar India, China en andere landen (8).

In dit artikel licht ik een aantal kruiden en andere medicinale natuurschatten toe, die we tijdens mijn trekking tegenkwamen of bespraken. 

Sishnu, stinging nettle  (Urtica dioico) Grote brandnetel

Brandnetelsoep ‘Sishnu’, van de jonge groene toppen is regelmatig te vinden op de Nepalese menukaart en bij de Nepalezen thuis. De soep wordt ook voor medicinale doeleinden gegeten ter ondersteuning van de nieren. Ook in de wersterse kruidengeneeskunde wordt de brandnetel toegepast ter ondersteuning en genezing van de urinewegen en is onder andere vochtdrijvend, ontstekingsremmend en weerstand verhogend (3).

Gids Krishna met Dal bhat
Het oranje goedje vooraan is de ‘pickle’

Dit veel voorkomend (on)kruid kan groeien tot zo’n 3300 meter boven zeeniveau en is met name in het wild terug te vinden in bosranden, open bos, bij rivieroevers en aan de rand van (thee)plantages. De vruchten kunnen worden gegeten en hebben een zure smaak. De bloemblaadjes worden blauwzwart en vlezig en omsluiten de zaden terwijl ze rijpen – ze kunnen als vrucht worden gegeten-.

In Nepal worden de zachte bladeren en jonge scheuten soms in een ‘pickle’, een ferment met behulp van zout. De pickle wordt onder andere gegeten bij Dal bhat, een typisch Nepalees linzengerecht met rijst. 

Voor inwendig gebruik wordt een afkooksel van de plant gebruikt als middel om jezelf te ‘detoxen’. Uitwendig wordt het afkooksel gebruikt om eczeem bij de oren te behandelen. Het sap van de plant wordt gebruikt bij de behandeling van oogziekten.

De bladeren hebben een antibacteriële werking. Het sap wordt het gezien als een effectief middel voor de behandeling van furunculose (steenpuisten), krentenbaard, hoofdhuidkorsten, koortsblaasjes, eczeem en huidinfecties door streptokokken. Het sap wordt dan al dan niet met behulp van een compres lokaal aangebracht (10).

Banmara / Ageratina (Eupatorium adenophorum Spreng / Ageratina adenophora)

Ageratina behoort tot de composietenfamilie en is in Nepal eerder een plaag dan een zegen, want de plant woekert er flink op los. Voor dieren zoals paarden, blijkt de plant giftig zijn. In de inheemse geneeskunde wordt het blad als verband gebruikt om wonden te helen. Volgens gids Krishna wordt het blad gekneusd, het sap dat eruit komt heelt wonden. De werkzame stoffen in het blad worden ook ingezet bij jeuk, mazelen, huidziekten en baarmoederbloedingen. Het blad heeft een antibacteriële en adstringerende, ofwel ‘samentrekkende’ werking. Dit betekent dat het blad stoffen bevat die het verlies van bloed, slijm en andere lichaamsvloeistoffen tegengaan (9). Bij inname werkt het kruid volgens Krishna laxerend. (1) 

Chiraito (Swertia chirata) / Chiretta)

Chiraito is een van de belangrijkste Ayurvedische geneeskrachtige planten in Nepal en als exportmiddel naar landen daarbuiten. Dit kruid groeit  in het Himalaya-gebied tussen 1500 meter tot 3000 meter hoogte in de bossen. Chiraito behoort tot de familie van de Gentianaceae (Gentiaanfamilie) en bevat net zoals de Gele Gentiaan (hét bitterstofkruid) heel veel bitterstoffen.

Chiraito wordt gebruikt voor het genezen van verschillende ziekten. Lokaal wordt deze plant gegeven tegen malariakoorts. Malaria komt niet voor in de  Himalaya van Nepal, maar wel in  Pokhara en Kathmandu. De plant wordt een nacht in water gedompeld en het bittere sap wordt de volgende ochtend gedronken. Het wordt ook gebruikt bij veel voorkomende aandoeningen zoals hoest, verkoudheid en koorts. Deze plant is bitter met een scherpe smaak; het wordt gebruikt als een samentrekkend tonicum en maagzuur. Het verlicht ontstekingen en verbetert het gezichtsvermogen. Het wordt gegeven als een kalmerend middel tijdens de zwangerschap. Chiraito wordt ook gebruikt bij gewrichtspijn, schurft, leucoderma, huidziekten, astma, maagzweren, chronische koorts en nog veel meer(5). Uit onderzoek blijkt dat de ‘xanthonen’, welke behoren tot de  polyfenolen (deze geven een plant kleur) en flavonoïden (een verzamelnaam voor verschillende krachtige antioxidanten, die onze cellen en weefsels beschermen en de strijd aangaan met vrije radicalen die deze bedreigen) uit de Swertia chirata kan werken als een chemotherapeutisch middel bij celdoding bij borstkanker (4).

Satuwa (Paris polyphylla)

Volgens gids Krishna groeit dit kruid alleen in het Himalaya-gebied tussen Gandruk dat op 1900 meter hoogte boven zeeniveau en Tadapani  dat 2590 meter ligt. Er wordt een poeder van de wortel gemaakt. (1)

Veel boeren in de hooglanden van Oost-Nepal zijn overgestapt van het traditionele gewassen zoals: maïs, gierst, aardappelen en boekweit, op het commercieel telen van kruiden zoals Satuwa vanwege de hogere opbrengsten. Eerder produceerden boeren ook veel Chiraito, een ander traditioneel geneeskruid, dat ik in artikel beschrijf. Een plotselinge daling van de marktwaarde van het Chiraito, was voor veel boeren aanleiding om over te stappen op de Satuwa. Tot 2007 werd Satuwa werd beschouwd als gras en onkruid, dus mensen verwaarloosden het, maar het is inmiddels een duur kruid geworden

De Satuwa-plant wordt gebruikt als pijnstiller, heeft een krampstillende werking en kan dienen als  medicijn om difterie en epidemische Japanse B-encefalitis te behandelen. Een mengsel van de wortels en wortelstokken kan worden gebruikt om giftige slangen- en insectenbeten te behandelen. Het kruid wordt voornamelijk geëxporteerd naar India en Bangladesh.  (13)

Uit Chinees onderzoek (2022) blijkt  dat Paris polyphylla door acht etnische minderheden in het land als medicinale plant wordt gebruikt. In totaal werden er 62 ervaringsgerichte, effectieve recepten, waaronder 29 eenvoudige recepten en 33 samengestelde recepten met ‘Satuwa’, geanalyseerd op hun indicaties, traditionele verwerkingsmethoden, medicinale compatibiliteit en toedieningsdoses. Dit bracht 26 actieve componenten uit de Satuwa aan het licht, waaronder 19 steroïde saponinen die in staat waren weerstand te bieden aan: kanker, steenpuisten, karbonkels, abcessen, bacteriën, ontstekingen en het stoppen van bloedingen. Deze studie bewees ook de werkzaamheid van Paris polyphylla bij de behandeling van kanker en ziekten van het ademhalingsstelsel, het spijsverterings- en urinewegstelsel. (4, Pubmed)  

OVERIGE KRUIDEN EN NATUURPRODUCTEN

Honing (Forest rock honey)

Nepalese ‘imkers’ ofwel honey hunters wagen hun leven door tegen de stijle rotswanden omhoog te klimmen. De aan deze stijle rotsen hangende bijenkorven worden in een mand aan een met touw gedaan, nadat de bijen er met rook, soms verspreid met behulp van een vliegtuig eruit zijn gegaan.
De honing is erg duur en kan slechts in hele kleine hoeveelheden genuttigd worden. Van grotere hoeveelheden kan men ‘dronken’ worden (1). Wat de honing populair maakt als psychedelische drugs. Dit is vanwege de nectar uit de Rhodondendronbloemen die een neurotoxische stoffen bevat, die in de honing die de bijen ervan maken achterblijven. De honing wordt ook wel psychedelische honing genoemd. De honing wordt al eeuwen gebruikt als middel tegen een hoge bloeddruk, is stressverlagend, schijnt te helpen bij darmproblemen en kan dienen als lustopwekker.

PADDENSTOELEN, KNOFLOOK & ANDERE KRUIDEN

Gids Krishna vertelde me over zo veel meer interessante kruiden en ook paddenstoelen. Het meerendeel wordt aan China en India worden verkocht om er Ayurvedische geneesmiddelen van te maken. Helaas kon ik niet overal foto’s van maken, veel paddenstoelen groeien in de Nepalese zomer en ik bezocht het land in december en januari en Himalaya-knoflook groeit in hogere regionen in de Himalaya dan ik ben geweest. Toch bespreek ik er hier graag een aantal van, omdat ze een belangrijk natuurlijk-medicinaal (export)product van Nepal zijn.

HIMALAYA KNOFLOOK (Allium sativum / Lasuna)
De echte Himalaya knoflook groeit volgens mijn gids alleen vanaf  4200 meter boven zeeniveau en hoger.  De meeste oogst van de knoflook gaat naar China en India, alwaar en Ayurvedische medicijnen van worden gemaakt. De meeste Nepalezen weten eigenlijk niet  wat ermee te doen (1).  
Lasun wordt gebruikt om talrijke ziekten te behandelen. Ook toont onderzoek aan dat extracten verkregen uit de knoflook kankercellen in de dikke darm, bepaalde borstkankercellen en longcarcinoomcellen anti -tumor en groeiremmende effecten hebben. (4, Pubmed)

NEPALESE KARDEMOM (Amomum Subulatum)
Lees meer over kardemom in het artikel: De helende kruidentheeën van Nepal.

Nepalese kardemom

JATAMANSI (Narduskruid / Nardostachys jatamansi)
Jatamansi, bekend als Narduskruid, behoort tot de Kamperfoeliefamilie (Caprifoliaceae) en de Valeriaanfamilie (Valerianaceae), en is inheems in de Himalaya van China, Nepal, Afghanistan en Noord-India. Deze soort is opgenomen op de Rode Lijst van de International Union for Conservation of Nature (IUCN) vanwege zijn zorgwekkende status. Jatamansi groeit op hoogtes van 3000 tot 5000 meter boven zeeniveau en is rijk aan etherische olie in de wortelstok. De wilde vorm van de plant is zo teruggelopen dat hij wordt beschermd tegen internationale handel onder de Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES), alhoewel gecultiveerde exemplaren nog verhandeld mogen worden (1) (6).